Σημαντικές αλλαγές φιλοδοξεί να φέρει στην καθημερινότητα των πολιτών ο νέος περιβαλλοντικός νόμος όσον αφορά τα σκουπίδια αλλά και την δυσάρεστη λειτουργία των βόθρων που μολύνουν το οικοσύστημα, κυρίως αν δεν έχουν χτιστεί με τις κατάλληλες προδιαγραφές.
Αναλυτικά, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος, οι 9 σημαντικές αλλαγές που φέρνει ο νόμος είναι:
Καμία οικοδομική άδεια χωρίς σύννομη διάθεση των μπάζων: Πλέον για να πάρει κάποιος οικοδομική άδεια θα πρέπει να έχει κανονίσει την σύννομη διάθεση των μπάζων του, συνεργαζόμενος με τα σχετικά συστήματα που είναι αδειοδοτημένα για αυτόν τον σκοπό (ΑΕΚΚ). Αντιμετωπίζεται έτσι μια άναρχη κατάσταση που οδηγούσε σε ρύπανση σε πεζοδρόμια, δάση, παραλίες και ρέματα. Στις περιοχές όπου δεν υπάρχουν αυτά τα συστήματα υποβάλλεται υπεύθυνη δήλωση του πολίτη ότι η διάθεση των μπάζων θα γίνει με σεβασμό στο περιβάλλον.
Ενιαίο τέλος στις πλαστικές σακούλες: Από 1/1/2021 επεκτείνεται το τέλος στις πλαστικές σακούλες για να μην γίνεται παράκαμψη των διατάξεων του προηγούμενου νόμου με την παραγωγή πιο χοντρής σακούλας και την αποφυγή κατά αυτόν τον τρόπο της πληρωμής του περιβαλλοντικού τέλους. Πλέον κλείνει αυτό το «παραθυράκι» και αντιμετωπίζεται πιο ολιστικά η ρύπανση από τα πλαστικά μιας χρήσης.
Ιδιωτικές αποχετεύσεις: Μπαίνει τέλος στη χρήση βόθρων σε πολλούς δήμους της χώρας, ιδιαίτερα της Ανατολικής και της Δυτικής Αττικής. Χρηματοδοτείται από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους η σύνδεση ακινήτων με τα κεντρικά δίκτυα αποχέτευσης, χωρίς οικονομική επιβάρυνση των ιδιοκτητών.
Αντιμετωπίζεται το ζήτημα με τις 170.000 αντιρρήσεις που είχαν υποβληθεί σε όλη την Ελλάδα για την εκπόνηση των δασικών χαρτών: Αυξάνονται οι επιτροπές αντιρρήσεων και συνδέεται η αμοιβή τους με το αποτέλεσμα της δουλειάς τους. Παράλληλα, κτήματα τα οποία είχαν αποδοθεί με σφραγίδα του ελληνικού κράτους –ακόμα και από την εποχή του Ελευθερίου Βενιζέλου και του Κωνσταντίνου Καραμανλή (προ του 1975)- σε Έλληνες πολίτες για αγροτική χρήση –εφ’ όσον βεβαίως παραμένουν και σήμερα αγροτικά- θα μπορούν κανονικά να αξιοποιούνται από τους ιδιοκτήτες τους χωρίς προβλήματα και χωρίς να θεωρούνται δάση. Παράλληλα, όσοι πολίτες έχουν ήδη δικαιωθεί από επιτροπές αντιρρήσεων μπορεί να προβούν στην αξιοποίηση των ακινήτων τους χωρίς να περιμένουν την εκδίκαση των υπολοίπων αντιρρήσεων σε ολόκληρη την περιφερειακή ενότητα.
Σκουπίδια στα νησιά: Αντιμετωπίζεται το πρόβλημα των απορριμμάτων σε νησιά όπως η Κέρκυρα, η Ζάκυνθος, η Σαντορίνη και η Μύκονος, το οποίο έχει κάνει τον γύρο του κόσμου με ντροπιαστικές εικόνες και οδηγεί σε πρόστιμα από την ΕΕ. Συστήνονται δύο Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) στα Ιόνια Νησιά και στο Νότιο Αιγαίο -με συμμετοχή της περιφέρειας και των δήμων- οι οποίοι θα έχουν τη διαχειριστική και τεχνική επάρκεια να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα που προκύπτουν από το υπάρχον καθεστώς κατακερματισμού. Με τη ρύθμιση αυτή γίνεται ένα σημαντικό βήμα προς ένα πιο ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων.
Επίσπευση διαδικασίας αδειοδότησης: Στη χώρα μας σήμερα οι περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις διαρκούν 6 με 8 χρόνια όταν σε άλλες χώρες της ΕΕ διαρκούν από 100 έως 150 μέρες, κάτι που έχει δεδομένες επιπτώσεις στην προσέλκυση επενδύσεων και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Με τις ρυθμίσεις του νόμου αυτού τίθενται αυστηρές προθεσμίες και προβλέπεται -μεταξύ άλλων- πως υπηρεσίες όπως αυτές των δασών και της αρχαιολογίας -που συχνά δημιουργούν καθυστερήσεις στη διαδικασία- θα καλούνται, όταν αργούν, να πάνε στο Κεντρικό Συμβούλιο Περιβαλλοντικών Αδειοδοτήσεων (με εκπροσώπους από 7 υπουργεία) για να τοποθετηθούν. Έτσι οι υποθέσεις θα κλείνουν γρήγορα –είτε θετικά είτε αρνητικά- και δεν θα ταλαιπωρούνται οι επενδυτές για χρόνια χωρίς λόγο.
Συμμετοχή πιστοποιημένων ιδιωτών αξιολογητών στις αδειοδοτήσεις: Τίθεται το πλαίσιο εμπλοκής των ιδιωτών αξιολογητών στη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ώστε να υπάρχουν περισσότεροι διαθέσιμοι αξιολογητές και να επιταχυνθεί ακόμη περισσότερο η διαδικασία. Στη συνέχεια θα υπάρξει Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο θα καθορίσει τα προσόντα τους και τον έλεγχο τον οποίο θα υφίστανται, ο οποίος θα μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε απώλεια πτυχίου. Θα δημιουργηθεί ένα μητρώο πιστοποιημένων –με αυστηρά κριτήρια- αξιολογητών και ο ορισμός θα γίνεται με κλήρωση, επομένως δεν θα υπάρχει απευθείας επαφή επενδυτή και αξιολογητή. Ενώ οι ιδιώτες αξιολογητές θα μπορούν να διεκπεραιώνουν τον φάκελο του εκάστοτε έργου, τον τελικό λόγο για την έγκριση θα συνεχίσει να τον έχει η δημόσια διοίκηση.
Αυξημένοι πόροι και αποτελεσματικότερη προστασία για τις προστατευόμενες περιοχές: Δημιουργείται ένας ενιαίος φορές για τις προστατευόμενες περιοχές, ο ΟΦΥΠΕΚΑ. Ενώ μέχρι σήμερα υπήρχαν ελάχιστοι διαθέσιμοι πόροι για τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών (λιγότερα από 10 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο για το ένα τρίτο της χώρας), πλέον ορίζεται ότι ο ΟΦΥΠΕΚΑ θα λαμβάνει ποσοστά (που θα καθοριστούν με ΚΥΑ) από ήπιες δραστηριότητες που αναπτύσσονται σε αυτές όπως ο οικοτουρισμός, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας κλπ.
Νέο ευρωπαϊκό καθεστώς στις περιοχές Natura: Αντί να υπάρχουν προσωπικές, σε μεγάλο βαθμό, ρυθμίσεις βάσει επί μέρους μελετών, εισάγονται 4 ζώνες προστασίας στις περιοχές Natura (ζώνη απόλυτης προστασίας της φύσης, ζώνη προστασίας της φύσης, ζώνη διατήρησης οικοτόπων και ειδών, ζώνη βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων). Στις περιοχές αυτές θα αναπτύσσονται δραστηριότητες οι οποίες θα προβλέπονται από 23 Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες που θα εκπονηθούν σε όλη τη χώρα, αντίστοιχα διαχειριστικά σχέδια, αλλά και Προεδρικά Διατάγματα ανά περιοχή. Αντικαθίσταται το μέχρι σήμερα αδιαφανές σύστημα για τις δραστηριότητες που αναπτύσσονται στις περιοχές Natura –στο οποίο τον βασικό ρόλο είχαν οι μελετητές- με ένα νέο σύστημα το οποίο ακολουθεί απολύτως την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τους οικοτόπους.