Michael Moustakas
Βιογραφικό του καλλιτέχνη:
Όταν στα τέλη της δεκαετίας του ‘70, ο Πολυμέρης εμφανίστηκε στην Αθήνα, στη Γκαλερί Ζυγός, το ομώνυμο περιοδικό του, αφιέρωνε το εξώφυλλο (1983) και τις εσωτερικές σελίδες του ένα εκτενές κείμενο του Χρύσανθου Χρήστου. Οι αναγνώστες και οι φιλότεχνοι αιφνιδιάστηκαν από τη ζωγραφική ενός άγνωστου -μέχρι τότε- καλλιτέχνη από τη μακρινή Φλώρινα και μάλιστα αυτοδίδακτου, που ήρθε να ταράξει τα νερά της καλλιτεχνικής Αθήνας με την πρωτότυπη και δυνατή εκφραστική του γλώσσα. Ήταν τα τρεμάμενα χρώματα που έμοιαζαν να διαθλώνται στο νερό, οι γραμμές που «χάραζαν» το μουσαμά σαν το καλέμι την άμορφη ύλη, ήταν οι μορφές που παραμορφώνονταν μπροστά σε παραβολικό καθρέφτη και ο χώρος απροσδιόριστος, ασαφής και εξωκοσμικός. Γι’ αυτό ειπώθηκαν πολλά για τον Μανώλη Πολυμέρη.
Eίναι αλήθεια ότι η ζωγραφική του, ήδη από τότε, συσχετίστηκε με κινήματα και καλλιτέχνες του ευρωπαϊκού μοντερνισμού. Το βέβαιο είναι ότι ο Πολυμέρης επηρεάστηκε από την εγχώρια και την ξένη εικαστική παράδοση, όπως όλοι οι άνθρωποι, καλλιτέχνες και μη, αντλώντας ωστόσο από τα πρότυπά του, τα στοιχεία εκείνα που θα ενίσχυαν το προσωπικό του προφίλ, αναδεικνύοντας τη σημασία της αφομοιωτικής δύναμης ως χάρισμα και ως κινητήριος μοχλός για νέα πειράματα και προσωπικές κατακτήσεις.
Οι αναφορές στον αφηρημένο εξπρεσιονισμό και στη βυζαντινή τέχνη, στον Πικάσο, αλλά και στον Francis Bacon, στους γερμανούς εξπρεσιονιστές και στον Μπουζιάνη, αλλά και στην αφαίρεση του Σπυρόπουλου, επιβεβαιώνουν την προσπάθεια του θεατή (και της κριτικής) να εξηγήσει μια γλώσσα που χαρακτηρίζεται από μοναδικά γνωρίσματα. Η απόπειρα να «συλλάβει» ο καλλιτέχνης τις εξ ορισμού άπειρες όψεις του αντικειμένου (και δη του ανθρώπινου προσώπου), να συνδυάσει το ζωγραφικό με το πλαστικό, καθώς οι μορφές του μοιάζουν σαν εύθραυστα στοιχεία που δημιουργούν νέους χώρους, σαν πλαστικές δηλαδή φιγούρες με ογκομετρική διάσταση, ενώ η παραμόρφωση των προσώπων, όπως και των λοιπών μοτίβων, προδίδει μία απόλυτα προσωπική κατάκτηση στη χρήση του χρώματος και της γραμμής.
Απ’ την άλλη μεριά, ένα μυστηριακό φως λούζει τις μορφές και τον χώρο, με τρόπο που ενισχύεται η προβληματικότητα των σκηνών, η δραματική ατμόσφαιρα και η εκφραστικότητα του συνόλου, σαν να εκτυλίσσεται μία θεατρική πράξη πέρα από τις κουίντες.
Πρόκειται για «εικόνες του διαχρονικού», είχε γράψει ο Χρήστου σε εκείνο το ιστορικό τεύχος του «Ζυγού», γιατί πράγματι ο Πολυμέρης μέσα από τη φαινομενική ατομικότητα δίνει εικόνες του καθολικού και της πανανθρώπινης αξίας, ανυψώνοντας την ανθρώπινη παρουσία, η οποία κατά κανόνα κυριαρχεί στα έργα του μέσα από οπτικά και απτικά χαρακτηριστικά σε μεταφυσικό σύμβολο της διαρκούς προσπάθειας και σε διαχρονική ιδέα της τραγικής όψης των ανθρώπων.
Σπάνια η ελληνική ζωγραφική απέδωσε με τρόπο ιδεατό, αλλά με έργα αναπαραστατικά, τις μύχιες όψεις ενός προβληματικού περιβάλλοντος, τραγικά παραμορφωμένου με πρωταγωνιστές «όντα» που δείχνουν σαν να πηγάζουν από αρχαία τραγωδία.
Αναμφισβήτητα, η ζωγραφική του Μανώλη Πολυμέρη μας παραπέμπει στις πιο καλές στιγμές της ζωγραφικής, που ερμηνεύει αιώνια ερωτήματα με τα απλά μέσα μιας τέχνης, που στην περίπτωσή μας βασίζεται στη διαρκή εξερεύνηση των δυνατοτήτων του προσωπικού του εικαστικού λεξιλογίου.
Ο Δημήτρης Μυταράς έγραψε για την ζωγραφική του Πολυμερή:
Η ζωγραφική του Πολυμερή έχει το χάρισμα της άμεσης επικοινωνίας με τη συγκινησιακή- οπτική ακτινοβολία του αντικειμένου, πράγμα που μεταφράζεται σε γραφή και χρώμα καθαρά υποκειμενικό, στοιχεία που προδίδουν μια πρωτογενή επαφή με τον περιβάλλοντα φυσικό και ψυχικό χώρο, αναμφισβήτητο χάρισμα του προικισμένου ζωγράφου…
Δημήτρης Μυταράς
2022 CHALKOS GALLERY THESSALONIKI