εν ήταν… περίπατος τελικά η αναμόρφωση των δασικών χαρτών, όπως επιθυμούσε η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ). Προ ημερών, πήρε δεύτερη φορά παράταση η προθεσμία που είχε δοθεί για να γίνουν οι αλλαγές σε όλους τους χάρτες της χώρας, δηλαδή στους αναρτηθέντες, σε όσους βρίσκονται σε οποιοδήποτε στάδιο κατάρτισης ή θεώρησης, ακόμη και στους μερικώς ή ολικώς κυρωθέντες.
Οπως αναφέρει στο «Βήμα» ανώτατο στέλεχος του ΥΠΕΝ, τους τελευταίους πέντε μήνες περίπου 10.500 πολίτες έχουν προσκομίσει στα δασαρχεία διοικητικές πράξεις για τον αποχαρακτηρισμό δασικών εκτάσεων. Πρόκειται κυρίως για πράξεις που έχουν εκδοθεί σε εφαρμογή της αγροτικής και εποικιστικής νομοθεσίας, για παραχωρητήρια αγροτικών κλήρων, αποφάσεις κύρωσης διανομών και αναδασμών ή παραχώρησης γαιών, οικοδομικές άδειες εκδοθείσες προ του 1975 ή και μετά το 1975 αλλά πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου 4030/2011.
Η πλειονότητα των φακέλων αφορά περιοχές με υψηλή αξία γης, όπως είναι η Αττική (3.500 υποθέσεις), η Χαλκιδική κ.ά. Και ο αριθμός τους, όπως επισημαίνει η ίδια πηγή, μέρα με τη μέρα αυξάνεται, ενώ οι υπηρεσίες δεν προλαβαίνουν να κάνουν τους απαραίτητους ελέγχους πριν προχωρήσουν στην αναμόρφωση και στην εκ νέου ανάρτηση των δασικών χαρτών.
Η διαδικασία έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί «σε αποκλειστική προθεσμία δύο μηνών» από τις 7 Μαΐου, οπότε δημοσιεύθηκε ο νόμος 4685/2020. Ωστόσο παρατάθηκε αρχικώς έως τα τέλη Σεπτεμβρίου και καθώς οι «αποψιλωμένες» δασικές υπηρεσίες τα… βρήκαν σκούρα, βγήκε νέο χρονοδιάγραμμα για τις 30 Νοεμβρίου.
180.000 αντιρρήσεις σε δύο χρόνια
Για τους αναρτηθέντες χάρτες είχαν υποβληθεί περί τις 180.000 αντιρρήσεις πολιτών και την τελευταία διετία οι αρμόδιες επιτροπές δεν είχαν εξετάσει περισσότερες από 10.000. Εάν η διαδικασία συνεχιζόταν με τους ίδιους ρυθμούς, θα απαιτούνταν μια 30ετία για να ολοκληρωθεί και να προχωρήσει η κύρωση και των υπολοίπων χαρτών. Το σκεπτικό του νομοθέτη ήταν να συμπεριληφθούν στους Δασικούς
Χάρτες όλες οι διοικητικές πράξεις, οι οποίες είχαν παραλειφθεί κατά την αρχική κύρωση, ανάρτηση ή επεξεργασία, δηλαδή να γίνει η αποτύπωσή τους στο χαρτογραφικό υπόβαθρο, καθώς και των οριογραμμών τους. Ετσι, μετά την αναμόρφωση των χαρτών, πολλές ιδιοκτησίες θα βρεθούν σε εκτάσεις όπου δεν θα εφαρμόζεται η δασική νομοθεσία. Στόχος της κυβέρνησης είναι οι 180.000 αντιρρήσεις να περιοριστούν στις 40 με 50 χιλιάδες και το έργο των Δασικών Χαρτών να ολοκληρωθεί σε μια διετία.
«Εχουμε σηκώσει τα χέρια ψηλά»
Ομως εγείρονται ζητήματα ως προς τη νομιμότητα πολλών διοικητικών πράξεων που επετράπη να προσκομίζουν ο πολίτες ώστε να υπαχθούν στις διαδικασίες αναμόρφωσης των Δασικών Χαρτών. «Πρέπει, για παράδειγμα, να λαμβάνουμε υπόψη για τους αποχαρακτηρισμούς εκτάσεων το αρχείο του ΟΠΕΚΕΠΕ βάσει του οποίου δίνονται για χρόνια επιδοτήσεις σε αγρότες. Ομως ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν εξετάζει τον χαρακτήρα της έκτασης, δηλαδή εάν είναι δασική ή όχι. Οταν αναρτήθηκαν οι Δασικοί Χάρτες φάνηκε ότι μεγάλο μέρος των επιδοτούμενων εκτάσεων ήταν καταπατημένες. Εδώ στον κάμπο χιλιάδες εκτάσεις εκχερσώθηκαν και τώρα υπάρχει ο κίνδυνος να νομιμοποιηθούν συλλήβδην με έγγραφα απαλλοτριώσεων που πολλές δεν έγιναν νομίμως κ.λπ.» σημειώνει στέλεχος δασικής υπηρεσίας στη Θεσσαλία.
Και προσθέτει: «Εχουμε ήδη λάβει εκατοντάδες φακέλους και έχουμε σηκώσει τα χέρια ψηλά. Θα πρέπει να τους εξετάσουμε, πριν αναμορφώσουμε τους χάρτες και να τους αναρτήσουμε και πάλι. Θα ακολουθήσει νέα σειρά αντιρρήσεων, οι οποίες θα πρέπει να εξεταστούν στη συνέχεια από τις επιτροπές, μαζί με όσες παλιές αντιρρήσεις απομείνουν μετά την αναμόρφωση. Εχουμε ακόμη δρόμο μακρύ. Μου θυμίζει τον νόμο 248/1976 του τότε υπουργείου Συντονισμού. Είχαν δοθεί εκατομμύρια δραχμές για να γίνει δασολόγιο και να καταγραφεί παράλληλα το ιδιοκτησιακό καθεστώς δασών και δασικών εκτάσεων, αλλά το έργο… κόλλησε στα 300.000 στρέμματα».
Αιτήσεις ακύρωσης
Κατά της απόφασης του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστή Χατζηδάκη για την αναμόρφωση των δασικών χαρτών έχουν γίνει δύο αιτήσεις ακύρωσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ). Την πρώτη κατέθεσαν η Πανελλήνια Ενωση Δασολόγων του Δημοσίου (ΠΕΔΔΥ) και το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο (ΓΕΩΤΕΕ), επισημαίνοντας ότι η εξαίρεση εκτάσεων θα βασιστεί σε διοικητικές πράξεις ή έγγραφα, τα οποία σύμφωνα με παλαιότερη νομολογία του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου δεν μπορούν να οδηγούν σε αποχαρακτηρισμό εκτάσεων.
Η δεύτερη έγινε από επτά οργανώσεις προστασίας του περιβάλλοντος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διότι όπως υποστηρίζουν «επιδιώκει τον αποχαρακτηρισμό δασικών γαιών που παραχωρήθηκαν στο παρελθόν για αγροτική ή κτηνοτροφική χρήση, καίτοι η χρήση αυτή δεν επάγεται αυτονοήτως την απώλεια της δασικής ιδιότητας», με συνέπεια, όπως υποστηρίζουν, να ανοίγει ο δρόμος για τη μελλοντική αξιοποίησή τους σε πιο «επωφελείς» χρήσεις (π.χ. ανοικοδόμηση). Και για τις δύο προσφυγές έχει οριστεί δικάσιμος στις 4 Δεκεμβρίου.
Οι αναρτήσεις και οι κυρώσεις χαρτών
Προτού ληφθεί από το ΥΠΕΝ η απόφαση για την αναμόρφωση των Δασικών Χαρτών, η κατάσταση είχε ως εξής: είχαν αναρτηθεί χάρτες που κάλυπταν το 55,3% της έκτασης της χώρας (72.715.749 στρέμματα) και είχαν μερικώς κυρωθεί χάρτες για το 49,4% της επικράτειας (65.026.554 στρέμματα). Μόνο σε 13 δήμους των Κυκλάδων δεν είχε γίνει ανάρτηση.
Πάνω από σαράντα χρόνια στο… περίμενε
Η υποχρέωση του κράτους για ολοκλήρωση Δασολογίου (περιλαμβάνει τις εκτάσεις όπου έχουν εφαρμογή οι προστατευτικές διατάξεις του δασικού κώδικα) απορρέει από το άρθρο 24 του Συντάγματος του 1975. Προϋπόθεση για την κατάρτισή του αποτελεί η κύρωση των Δασικών Χαρτών, οι οποίοι για πρώτη φορά εισήχθησαν στη δασική νομοθεσία το 1979 (Ν. 998).
Η κατάρτισή τους ωστόσο ξεκίνησε πολύ αργότερα, το 1999, βάσει του πρώτου νόμου για το Εθνικό Κτηματολόγιο (2664/1998), όμως το έργο πάγωσε για άλλη μια δεκαετία, έως το 2010, όταν με ρύθμιση της τότε υπουργού Περιβάλλοντος κυρίας Τίνας Μπιρμπίλη έγιναν οι πρώτες τρεις αναρτήσεις σε Μαραθώνα, Πεντέλη και Νέα Πεντέλη.
Εως τον περασμένο Μάιο, οπότε δημοσιεύθηκε η απόφαση για την αναμόρφωση των Δασικών Χαρτών, είχαν κυρωθεί χάρτες περίπου για το μισό της ελληνικής επικράτειας. Είναι αξιοσημείωτο ότι η ολοκλήρωση του έργου των Δασικών Χαρτών είναι αναγκαία για τη σύνταξη του Κτηματολογίου ή έστω η παράλληλη σύνταξη και περαίωση κτηματογράφησης και Δασικών Χαρτών.
