1. ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΝΙΚΗΤΗΣ
Αβράμς: 6 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Από το όνομα Αβραάμ.
Αγραμάδα: 6 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Μέρος με σωρούς από πέτρες. βενετ. Agraman.
Αη - Βαρβάρα: 500 μ. δεξιά από το λιμάνι. Από το ομώνυμο εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας.
Αη - Γιάνν’ς: 5 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Από το ομώνυμο εξωκκλήσι του Αγίου Ιωάννη.
Αη - Γιώρ’ς: 3 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Από το ομώνυμο εξωκκλήσι του Αγίου Γεωργίου.
Αη - Θανάησς: 5 χλμ. ΒΑ. της Νικήτης. Από το ομώνυμο εξωκκλήσι του Αγίου Αθανασίου.
Αη - Λιας: 1 χιλ. Β. του παλιού οικισμού της Νικήτης Από το ομώνυμο εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία.
Αη - Παύλους: 15 χλμ. Α. της Νικήτης. Από το ομώνυμο εξωκκλήσι του Αγίου Παύλου.
Αη - Φ’κας: 10 χλμ. Β. της Νικήτης. Άγιος Φωκάς.
Ακουνόλακκας: 15 χλμ. Α. της Νικήτης. Λάκκος που κατεβάζει πέτρες κατάλληλες να ακονίζουν τα μαχαίρια.
Αλαφόμπουρας: 4 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Αλάφι < ελάφι + μπάρα. Μπάρα (λιμνάζοντα νερά) που πίνουν νερό τα ελάφια.
Αλήψιμους: 1 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Από το άληπτος που σημαίνει ασύλληπτος, άπιαστος, αυτός που είναι εξασφαλισμένος από τις προσβολές του άλλου. Είναι το μεγαλύτερο ύψωμα κοντά στη Νικήτη που χρησίμευσε σαν καταφύγιο στους εμπόλεμους.
Αλιτράδις: 2 χλμ. Α. της Νικήτης. Αυτοί που οργώνουν με το αλέτρι.
Αλ’συδένιου π’γάδ: 1 χλμ. Δ. της Νικήτης. Πηγάδι με αλυσίδες που πιθανόν χρησίμευαν για την άντληση νερού.
Αμπόλια: 15 χλμ. Ν της Νικήτης. Είχαν αμπολιάσει πάρα πολλές άγριες ελιές.
Αμυγδαλούδα: 5 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Μικρή αμυγδαλιά. Η κατάληξη -ούδα είναι υποκοριστική στην ντοπιολαλιά.
Ανιμόμ’λους: 300 μ. ΝΔ. της Νικήτης. Από τον ανεμόμυλο που και σήμερα υπάρχουν λείψανα. Χρησίμευε για το άλεσμα του σιταριού.
(Α)ντραγασιά: 3 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Από τη λέξη δραγασιά που σημαίνει καλύβα του δραγάτη (αγροφύλακα).
Αργαστήρια: 15 χλμ. Α. της Νικήτης. Από τη λέξη εργαστήρια. Υπήρχαν νησιώτες στο σημείο αυτό που είχαν υποτυπώδη εργαστήρια ξυλουργικής και δούλευαν το ρείχι. Κατ’ άλλη εκδοχή : έπαιρναν τη ρητίνη από τα έλατα και έκαναν (ατράν’) πίσσα.
Αργυλάκκις- Λάκκις: 4 χλμ. Δ. της Νικήτης. Λάκκος που το νερό το οποίο κατεβαίνει με τη βροχή είναι αργυλώδες. (ενικός η λάκκα πληθυντικός οι λάκκις).
Ασκαμιά: 5 χλμ. Δ της Νικήτης. Από τη λέξη συκαμινιά < ασκαμιά που σημαίνει μουριά.
Ασπρουλεύκαδα: 12 χλμ. Α. της Νικήτης. Από το άσπρα λευκάδια. Ποικιλία λεύκης που στον καιρό της ανθοφορίας παράγει άσπρο χνούδι σαν μπαμπάκι.
Ασπρουνέρ’: 3 χλμ. ΒΑ. της Νικήτης. Άσπρο νερό. Επειδή στο μέρος αυτό υπάρχουν ασπροχώματα και το νερό που περνάει φαντάζει άσπρο.
Αυλάκ’: 5 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης έξω από το νησάκι το Καστρί.
Βαθύ γρέκ’: 15 χλμ. Β της Νικήτης. Γρέκ’ = μαντρί υπαίθριο.
Βαθυπόταμους: 4 χλμ. ΒΑ. της Νικήτης. Βαθύ ποτάμι.
Βάλτα: 4 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Από τη λέξη βάλτος που σημαίνει έλος. Μέρος που βαλτώνουν τα χωράφια.
Βαρία: 1 χλμ. ΒΑ. της Νικήτης. Βαριά χώματα. Είχε βαρύ χώμα (λασπόχωμα) και οργώνονταν δύσκολα.
Βέτρινου: 2 χλμ. Β. της Νικήτης. Σλαβ. vetrino = ευάερο μέρος.
Βίγλα: Α. της Νικήτης 3 χλμ. Ιταλικής προέλευσης. Σημαίνει μέρος ψηλό που φυλάνε σκοπιά.
Βλαντούδ’ Λάκκους: 5 χλμ. Α. της Νικήτης. Λάκκος του Βλαντούδη.
Βλάστινα: 5 χλμ. Α. της Νικήτης. Βλάσταινα Από το ρήμα βλαστάνω. Βγάζω βλαστούς.
Βλάχους: 3 χλμ. Α. της Νικήτης. Σύμφωνα με την παράδοση πέθανε κάποιος βλάχος στο μαντρί του που το είχε σ’ αυτό το μέρος.
Βόζινα: 6 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Ίσως από τη Σλαυική λέξη bosna που σημαίνει έφορος τόπος.
Βουβαλόπουρτα: Δίοδος που περνούσαν βουβάλια. Η λέξη πόρτα στα ντόπια σημαίνει πέρασμα, δίοδος, ή από ξηρά ή από θάλασσα. Π.χ. πόρτες οι Κασσανδρινοί ονομάζουν τη διώρυγα της Κασσάνδρας.
Βρανέζ’: 200 μ. Α. της Νικήτης. Από το ρήμα βράζω. Με το νερό του πηγαδιού έβραζαν τα όσπρια.
Βραχούδια: 4 χλμ. Α. της Νικήτης. Μικρά βράχια.
Βραχουτό: 10 χλμ. Β. της Νικήτης. Βραχώδες μέρος.
Βρυσούδα: 7 χλμ. Α. της Νικήτης. Μικρή βρύση.
Γαβριήλ: 1 χλμ. Β. της Νικήτης. Από το μοναχό Γαβριήλ που μόναζε σ’ αυτό το μέρος και λένε ότι διατηρούσε Κρυφό Σχολειό.
Γαρμπής: 1 χλμ. ΝΔ. της Νικήτης, Από το νοτιοδυτικό άνεμο Γαρμπή. Μέρος που το πιάνει ο εν λόγω άνεμος.
Γιαννακάρα: 10 χλμ. Α. της Νικήτης. Μεγάλος (εύσωμος) Γιάννης.
Γιουργαλή τ’ αμπέλ’: 1 χλμ. Β της Νικήτης. Το αμπέλι του Νικολάου Βαφείδη. (Γεώργιος / Γιουργαλής = χαϊδευτικό). Προπάπος των Βαφειδέων
Γιουρου- Λιμουνή τ’ αλών’: 500 μ. Δ. της Νικήτης. Του Βρασταμηνού Λεμονή.
Γιουρου- Παύλου του καλύβ’: 500 μ. Δ. της Νικήτης. Το καλύβι του Παύλου Αλέγρα.
Γιουρου-Σπύρ’ τα γιούρτια: 200 μ. Β. του παλιού οικισμού. Γερο – Σπύρος Κτίστης. Γιούρτη = Μεγάλη σκηνή που χρησιμοποούσαν οι Μογγόλοι. Ίσως υπήρχαν μικρά καλυβάκια.
Γιούφτους: 12 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης Στο μέρος αυτό κατέβαζαν τους κορμούς των πεύκων και γινόταν η αποφλοίωση. Μαζεύονταν οι γύφτοι και έπαιρναν, τους φλοιούς (πτίκια) και τα πουλούσαν, σε βαφεία.
Γιράν’: 2 χλμ. Α. της Νικήτης. Γεράνι ή γεράνιο στα ντόπια σημαίνει μαύρο ή σκούρο χρώμα. Π.χ. Γεράνι μαντήλι σημαίνει το σκούρο μαντήλι. Όταν καθόταν κάποιος εκεί για πολύ ώρα μαύριζε (γεράνιαζε ) από το κρύο.
Γκέτσ’ η καλύβα: 7 χλμ. Α. της Νικήτης. Η καλύβα του Γεωργίου Γκέτσου.
Γκίν’ τ’ς ασκαμιές: 9 χλμ. ΒΑ της Νικήτης. Είχε πολλές μουριές.
Γκούμας: 15 χλμ. Α. της Νικήτης. Βλάχικο όνομα που σημαίνει Ιάκωβος. Οι βλάχοι έρχονταν στη Νικήτη με τα κοπάδια τους για να ξεχειμωνιάσουν με τα γιδοπρόβατά τους. Υπαρχει μια εκδοχή να σκοτώθηκε από άγνωστη αιτία στον τόπο αυτό.
Γουνιά: 4 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Τη βρέχει η θάλασσα και σχηματίζεται γωνία.
Γρέκ’ : 3 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Πρόχειρη καλύβα.
Γυαλιά: 1 χλμ. Δ. της Νικήτης. Υπήρχε προχριστιανικό κτίσμα. Βρέθηκαν
θραύσματα από γυάλινα σκεύη.
Δημανιώτ’κα: 6 χλμ. Β. της Νικήτης. Υπήρχε χωριό το 14ο αιών με την ονομασία «Χωρίον του Δημάνου».
Διντρούδ’: 500 μ. ΝΑ. της Νικήτης. Μικρό δέντρο. Πιθανόν ήμερη βελανιδιά.
Δραγότσ’: 25 χλμ. Α. της Νικήτης. Από το δραγασιά = φυλάκιο του δραγάτη (αγροφύλακα).
Δρακότρυπα: 20 χλμ. Α. της Νικήτης. Η τρύπα του δράκου. Προφανώς από κάποια μικρή σπηλιά.
Δρουσιού του ραχών’: 500 μ. Α. της Νικήτης. Μέρος που έχει δροσιά. Η δροσιά στα ντόπια λέγεται δρουσιό. Δηλ. της δροσιάς το ραχώνι.
Ζάλουγγους: 500 μ. Β. της Νικήτης. Από τον ιστορικό Ζάλογγο. Ήταν ένα ύψωμα το οποίο είχαν καταφύγιο οι «Τζιρουνίσ’» οι κάτοικοι του μαχαλά Τζιρώνη. Το χρησιμοποιούσαν σαν καταφύγιο στον πετροπόλεμο με τους «Κουτσ’κίσιους» τους κατοίκους του μαχαλά «Κότσ’κας».
Θάλασσας
του γκρέμνου:
2 χλμ. της Νικήτης. Γκρεμός που μοιάζει
με γκρεμότηςθάλασσας.
Θουμά
πιζούλ’:
500 μ. Α της Νικήτης, Το πεζούλι του Θωμά
Βρασταμνού.
Ιλιά: 15 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Είναι μέρος γεμάτα ελιές.
Κακιά σκάλα: 12 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Δρομάκι απότομο και δύσβατο σα σκάλα απότομη (κακιά).
Καλής τ' αλώνια: 500 μ. Α. της Νικήτης Τα αλώνια της Καλής. Όνομα συνηθισμένο στη Νικήτη. Καλλονή < Καλή.
Καλόγρια: 7 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Ή από κάποια καλογριά ή επειδή η θάλασσα είναι γεμάτη από μικρά μαυριδερά ψαράκια που λέγονται από τους ντόπιους «καλουγρίτσις» ή «καλουγριές» λόγω του μαύρου χρώματος.
Καλουγριάς του κριβάτ’: 6 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Στο μέρος αυτό υπάρχει μια πέτρα που έχει το σχήμα κρεβατιού.
Καλουιανίσια τούμπα: 200 μ ΒΑ. της Νικήτης. Τούμπα (φυσικός ή τεχνητός λοφίσκος) γεμάτη από καλογιάννους (μικρά πολύχρωμα πουλιά που εμφανίζονται το χειμώνα.)
Καλλέα καλύβα: 15 χλμ. ΒΑ. της Νικήτης. Η καλύβα του Νικολάου Καλλέα του Χριστοφόρου.
Καμάρα: 3 χλμ. Α. της Νικήτης. Από τηλ. καμάρα = αψίδα.
Καμένου δέντρου: 15 χλμ. Α. της Νικήτης. Καμμένο δέντρο από κεραυνό. Το συγκεκριμμένο δέντρο ήταν καραγάτσι (φτελιά).
Κάμπους: Ίσιο μέρος μέσα στο ρυμοτομημένο σχέδιο του χωριού στο δεξιό μέρος καθώς κατεβαίνουμε τον κεντρικό δρόμο προς την παραλία
Καμπούρ’ του λιφκάδ’: 8 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Λευκάδι του Αθανασίου Καμπούρη.
Καμπούρ’ Καλύβα: Εντός οικισμού. Καλύβα του Αθανασίου Καμπούρη.
Κανατά καλύβα: 4 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Η καλύβα του Κανατά Αστερίου και του Αθανασίου.
Κανατά φέραγγας: 4 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Του Κανατά Παναγιώτη το φαράγγι.
Καραλή λάκκα: 2 χλμ. Α. της Νικήτης. Ο μεγάλος λάκκος του Κοσμά Καραλή. Από το κτήμα που ήταν δίπλα.
Καρά τ’ αρμάν’: 1 χλμ. Α. της Νικήτης. Τούρκ. kara = μαύρο orman = δάσος. Πυκνό δάσος.
Καρά Ελιά: 1 χλμ. ΝΔ. της Νικήτης. Του Δημητρίου Καρά η ελιά.
Καραϊώρ’ η καλύβα: 4 χλμ.Β. της Νικήτης. Η καλύβα του Χρήστου Μάντσιου (Καραγιώργη) (ψευδώνυμο του επιθέτου Μάντσιος από το επίθετο της γυναίκας του).
Καραούλ’: 7 χλμ. Α. της Νικήτης. Καραούλι, ύψωμα.
Καραπαψώλ’ του καμίν’: 4 χλμ ΝΑ. της Νικήτης. Το καμίνι του Καραπαψώλη (ψευδώνυμο του Κούρα Τριαντάφυλλου).
Καρβνάρ’ς: 15 χλμ. Α. της Νικήτης. Καρβουνιάρης. Μέρος δηλ που έκαναν κάρβουνα.
Καρυά: 5 χλμ. Α. της Νικήτης. Από το καρυδιά. Το αρχαίο κάρυον = καρύδι.
Κασταμουνίτ’: 3 χλμ. Δ. της Νικήτης. Προφανώς από κάποιο μετόχι της μονής Κωνσταμονίτου (Κασταμουνίτ’) του Αγίου Όρους.
Καστανούδα: Μικρή καστανιά.
Καστέλ’: 17 χλμ. Α. της Νικήτης. Καστέλι που σημαίνει κάστρο.
Καστρί: 3 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Κάστρο. Βρέθηκαν υπολείμματα από προχριστιανικό κάστρο.
Κάτσαρ’ς: 7 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Από το σκληρό χώμα της γης, το οποίο οι ντόπιοι το από καλούν «κάτσακας» ή «κάτσαρης» από το αρχ. κάθημαι.
Καψάλα: 8 χλμ. Δ. της Νικήτης. Καψάλι στα ντόπια θα πει μέρος που κάηκε από πυρκαγιά. Τα ξύλα λέγονται καψαλές. Καψαλίζω στα ντόπια θα πει καίω κάτι ελαφρά χωρίς να το αποτεφρώσω.
Κέρατου: 6 χλμ. Α. της Νικήτης. Ήταν μεγάλος γιδότοπος.
Κιαβρέ τ’ αλών’ : 500 μ Α. της Νικήτης. Το αλώνι του Δημήτρη Κιαβρέ.
Κιραμαριό: 2 χλμ. Α. της Νικήτης. Παραφθορά της λέξης κεραμιδαριό. Μέρος δηλ. που κατασκεύαζαν κεραμίδια.
Κιραμίδ’: 7 χλμ. Α. της Νικήτης. Βρέθηκαν θραύσματα από κεραμίδια. Ίσως από κάποια κτίσματα.
Κλήμα άγριου: 6 χλμ. Α της Νικήτης.
Κότσ’κας: Μαχαλάς της Νικήτης στο δεξιό μέρος αρχ. κόψινος, ή κόσυφος μτγν. κότσικας = κότσυφας. Μέρος δηλ. που έχει κατσύφια.
Κούκ’: 7 χλμ. Β. της Νικήτης. Από το πουλί κούκος. Μέρος δηλ. που λαλούν οι κούκοι.
Κουκνάρ’: 10 χλμ. Α. της Νικήτης. Κουκουνάρι. Ο καρπός της κουκουναριάς.
Κουμπούρ’ καλύβα: Εντός οικισμού. Καλύβα του Χριστόδουλου Κουμπούρη.
Κουντή λαγκάδα: 5 χλμ. Δ. της Νικήτης. Κοντό (μικρό σε μήκος) λαγκάδι αλλά μεγάλο σε πλάτος σε αντίθεση με την υπάρχουσα Μακριά Λαγκάδα.
Κουνόμ’ του π’γάδ’: 2 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Το πηγάδι του Νικολάου Οικονόμου.
Κουρμάσ’: 20 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Στα ντόπια η λέξη σημαίνει, γυμνό από φυτά.
Κουρμπάτσ’: 13 χλμ. ΒΑ της Νικήτης. Στα ντόπια σημαίνει απογυμνωμένο μέρος από δέντρα ή θάμνους.
Κουρού του πλάι: 500 μ. Β. της Νικήτης. Χωράφι πλαγιαστό του Κουρού (ψευδώνυμο του Κωνσταντίνου Καλατζή).
Κουβιού: 6 χλμ. Α. της Νικήτης. Από το ψάρι κωκωβιός < μτγν. κωβιός, ή κοβιός. Μέρος κοντά στη θάλασσα η οποία είναι γεμάτη από κωβιούς.
Κουκκινουμύταρου: 5 χλμ. Δ. της Νικήτης. Μυτάρι (μέρος που καταλήγει στη θάλασσα σε μύτη) με κοκκινόχωμα.
Κουκκνιά: 2 χλμ. Α. της Νικήτης. Κοκκινιά. Μέρος που έχει κοκκινόχωμα (αργυλόχωμα).
Κουκκνόια: 3 χλμ. Δ. της Νικήτης. Βράχια κόκκινα.
Κουκουρούμα καλύβα: εντός οικισμού. Η καλύβα του Γεωργίου Κουκουρούμα.
Κουρί: 15 χλμ. Α. της Νικήτης. Κουρί θα πει δάσος. < τουρκ. koru = δάσος.
Κουρτέσσα: 5 χλμ. Δ. της Νικήτης. Όνομα συνηθισμένο στη Νικήτη. < μεσν. γαλλ. corteis < ιταλ. corte = αυλή παλατιού. Γυναίκα ευγενική στους τρόπους.
Κουσμά η ιλιά: 5 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Η ελιά του Κοσμά. Ίσως ήταν μοναδική ή χαρακτηριστική.
Κουσμά του π’γάδ’: 5 χλμ. ΝΔ. της Νικήτης. Το πηγάδι του Κοσμά.
Κ’τσού Μαντριά: 4 χλμ. Β. της Νικήτης. Ο τσομπάνος ήταν κουτσός.
Κριβάτια: 15 χλμ. Α. της Νικήτης. Πιθανόν από ίσια κομμάτια γης σε μέρος επικλινές που μοιάζουν με κρεβάτια.
Κρυόβρυσ’: 15 χλμ. Α. της Νικήτης. Βρύση που έχει κρύο νερό.
Κώστας: Δολοφόνησαν κάποιον Κώστα καπνέμπορα.
Λαγόμαντρα: 8 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Καταφύγιο (μάντρα) των λαγών.
Λαδαρειό: 8 χλμ. Ν της Νικήτης. Υπήρχε ελαιοτριβείο, στα ντόπια λέγεται «λαδαρειό».
Λακκώματα: 200 μ Α. της Νικήτης. Λάκκος + χώματα. Λάκκος που κατεβάζει χώματα. Λακκοχώματα/ λακκώματα.
Λαμνί: Σωρός από σιτάρι μετά το αλώνισμα. Έμοιαζε το μέρος με λαμνί.
Λειβάδ’: 2 χλμ. Α. της Νικήτης. Λιβάδι, βοσκότοπος.
Λειβαδιά: 15 χλμ. ΒΑ. της Νικήτης. Λιβάδια. Μέρος γεμάτο βοσκότοπους.
Λιαριγγουβνό σύρμα: 10 χλμ. ΒΑ. της Νικήτης. Περνούσαν από κει με τα ζώα οι Αρναιώτες και πουλούσαν χαλιά. Λιρίγγοβη = Αρναία, Σύρμα = διέλευση, μονοπάτι.
Λιθιρή: 3 χλμ. Α. της Νικήτης. Από το αρχ. ρέω + λίθος. Λάκκος που όταν πλημμυρίζει κατεβάζει λίθους.
Λιμουνή καλύβα: 4 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Του Λεμονή Γεωργακούδα.
Λιμουνούδας καλύβα: Η καλύβα της Λεμονιάς Γεωργακούδα που ήταν κοντή στο ανάστημα.
Λιφκούδια: 5 χλμ. Α. της Νικήτης. Μικρές λεύκες.
Μαδ’μέν’ τ’ αμπέλ’: 2 χλμ. Α της Νικήτης. Το αμπέλι του Μαδημένου Ιωακείμ.
Μαθέσ’: 8 χλμ. Α. της Νικήτης. Μάθεσης πληθ. Μαθεσάδες. Ήταν τσιφλικάδες.
Μακριά λαγκάδα: 5 χλμ. Δ. της Νικήτης. Λαγκάδι μεγάλο (μακρύ) σε μήκος και πλάτος.
Μακρουλή μπάρα: 5 χλμ. Ν. της Νικήτης. Μπάρα (λιμνάζοντα νερά) μακρουλή.
Μάνας του νιρό: 1 χλμ. Β. της Νικήτης. Το νερό της μάνας, δηλ. της πηγής. Μάνα νερού στα ντόπια σημαίνει πηγή νερού.
Μάν’ τη βρύσ’: 15 χλμ. Β. της Νικήτης. Βρύση. Μάνα από τη βρύση, δηλ. νερομάνα.
Μάρμαρου: 2 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Στο υπέδαφος υπάρχουν μεγάλες πέτρες (κάπαρα) που μοιάζουν με μάρμαρα.
Μαρτζιβάνους: 2 χλμ. Α. της Νικήτης. Έμεινε κάποιος Μαρτζιβάνος από τον Παρθενώνα.
Ματσιαλίτσου: 2 χλμ. Α. της Νικήτης. Ήταν μεγάλος λασπότοπος. Το ρήμα ματσιάζ’ στα ντόπια σημαίνει νεροκρατεί.
Μαύρ’ τ’ αμπέλ’: εντός οικισμού. Αμπέλι του Καρακυριαζή (Μαύρος) Ιωακείμ).
Μηλιά: 15 χλμ. Α. της Νικήτης. Είχε μια μηλιά .
Μισιό ραχών’: 3 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Μεσαίο (μισιό) ραχώνι. Βρίσκεται ανάμεσα σε άλλα δύο ραχώνια.
Μισουκαμπιά: εντός σχεδίου. Στη μέση της τοποθεσίας «Κάμπος».
Μυρσίν’: 3 χλμ. ΒΑ. της Νικήτης. Μυρσίνη, μυρτιά. Μέρος με μυρτιές.
Μυρσινιές: 2 χλμ. ΒΑ. της Νικήτης. Μέρος με μυρσινιές.
Μνήματα: Από μνήματα που βρέθηκαν.
Μικρή ιλιά: 10 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Σε σύγκριση με την ευρύτερη τοποθεσία «Ελιά».
Μπαμπουρδά σκιά: 500 μ. Α. της Νικήτης.
Μπικίρ’: 500 μ. ΒΑ. της Νικήτης. Μπεκίρης < Μπεκιάρης < τουρκ. bekar = εργένης. Ήταν μέρος που δε φύτρωνε τίποτα.
Μύλους: εντός οικισμού. Από τον υπάρχοντα ανεμόμυλο του Χοντρογιώργη Τριαντάφυλλου. Εντός οικισμού.
Μύλους τ’ Πατούν’ : 15 χιλιόμετρα ανατολικά της Νικήτης, κάτω από τον Άγιο Παύλο. Νερόμυλος του Αθανασίου Παπαχρήστου (ψευδ. Πατούνης).
Μ’τάρ’: 10 χλμ. Ν. της Νικήτης. Τα βράχια της θάλασσας σχηματίζουν μύτη.
Νιβρουχιό: 3 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Χωρίς βροχή. Το νι ή νε σαν πρώτο συνθετικό σημαίνει στέρηση.
Ντουρός: 15 χλμ. Α. της Νικήτης. Ντορός: 1. ίχνη θηράματος ή ανθρώπου. Πιθ. από το αλβαν. torua = ίχνος
Ξαθόπλ’ οι ιλιές: 1 χλμ. Δ. της Νικήτης. Οι ελιές του Θανάση Ξανθόπουλου.
Ξυλένιους πύργους: 4 χλμ. Δ. της Νικήτης. Πύργος ξύλινος. Πιθανόν στέκι του αγροφύλακα.
Ξυλουγαϊδάρα: 2 χλμ. Α. της Νικήτης. Έμοιαζε με ξυλογαϊδάρα (αυτοσχέδια σύστημα που έβαζαν πάνω τα ξύλα και τα έκοβαν).
Ξηρουπήγαδου ή Μάκαρ πηγάδ’: 1 χλμ. Α. της Νικήτης. Ξηρό πηγάδι. Ήταν το πιο βαθύ πηγάδι και αυτό που είχε το λιγότερο νερό. Σώζεται και σήμερα σε πολύ καλή κατάσταση.
Παλέμνους: 3 χλμ. Δ. της Νικήτης. Παλιός + μύλος. Υπήρχε από παλιά νερόμυλος που άλεθε σιτάρι.
Παλιουκάστιλου: 2 χλμ. Α. της Νικήτης. Παλιό καστέλι (κάστρο).
Παλιαμπέλα: 6 χλμ. Δ. της Νικήτης. Παλιό μεγάλο αμπέλι.
Παλιάμπιλα: 12 χιλμ. Ν. της Νικήτης. Τα φύτεψε ένας τσομπάνης.
Παλιά βρύσ’: Εντός οικ. στην παλιά «αγορά» Παλιά βρύση σε σύγκριση με την «Καινούργια».
Παλιουικκλησιά:10 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Με τις ανασκαφές βρέθηκαν λείψανα παλαιοχρ. εκκλησίας.
Παπαδιάς η λάκκους: 500 μ Α. της Νικήτης. Σύμφωνα με την παράδοση έβγαινε το βράδι το φάνσασμα κάποιας παπαδιάς.
Παναϊώτ’ του καλύβ’: 500 μ. Δεξιά από το λιμάνι. Το καλύβι του Παναγιώτη Δεληθανάση.
Παντιλιάς: 6 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Παραφθορά της λέξης Παντελεήμων. (Παντεήμων – Παντελής - Παντιλιάς.) Από το ομώνυμο εξωκκλήσι του αγίου Παντελεήμονα.
Παπάς: 13 χλμ. Ν. της Νικήτης.
Παπά του π’γάδ’: 300 μ. Δεξιά από το λιμάνι. Το πηγάδι του κάποιου παπά που δεν είναι γνωστό το όμομά του.
Πέτρους: 10 χλμ. Α. της Νικήτης. Ύψωμα πάνω από τον Άγιο Παύλο. Πήρε προφανώς την ονομασία από τον πρωτοκορυφαίο απόστολο Πέτρο λόγω του ότι υπάρχει κοντά εξωκκλήσι του άλλου πρωτοκορυφαίου Παύλου. Για να μη τον αδικήσουν.
Πικρουσύκια: 3 χλμ. Δ. της Νικήτης. Από το πικρός + σύκο.
Πίτσακας: 8 χλμ. Ν. της Νικήτης. Πίτσακας στα ντόπια σημαίνει μεγάλο πεύκο. Πιθανώς προέρχεται από την αρχ. λέξη πίτυς = πεύκο π.χ. Πιτυοκάμπτυς.
Πλακάρις: 15 χλμ. Α. της Νικήτης. Τα χωράφια ήταν γεμάτα μεγάλες πλάκες.
Πλατανούδια: 5 χλμ. Β. της Νικήτης. Μικρά πλατάνια.
Πουρνάρα: Μεγάλο πουρνάρι.
Πουρτάρ’ η κώλους: 6 χλμ. Α. της Νικήτης. Στο μέρος αυτό υπήρχαν μόνιμα λιμνάζοντα νερά, και επομένως δεν ήταν εύκολο πέρασμα για τα ζώα. Μόνο ένα μέρος ήταν βατό το οποίο παρομοίαζαν με τον κώλο κάποιου πορτάρη.
Προυβατάρ’ Καλύβα: εντός οικισμού. Του Δήμου Προβατάρη.
Π’τίκ’: 17 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Από την αρχ. λέξη πίτυς = πεύκο. Ο φλοιός των πεύκων στην ντοπιολαλιά λέγεται π’τίκ’. Τα έκαναν σκόνη και έβαφαν δίχτυα ή μαλλινες κλωστές.
Πυρακιά: 4 χλμ. Δ. της Νικήτης Βυζαντινό τοπωνύμιο. Άγνωστη η ετοιμολογία.
Πύργος: 3 χλμ. Α. της Νικήτης. Υπήρχε βυζαντινός πύργος.
Πυργούδ’: 3 χλμ. Β. της Νικήτης. Μικρός πύργος.
Ραγαζουπόταμους: 10 χλμ. Α. της Νικήτης. Ποτάμι που στις όχθες φυτρώνουν ραγάζια (Φυτά καλαμωτά που τα φύλλα κάνουν το ψάθινο μέρος της καρέκλας).
Ρέτσκ’ τα αμπέλ’: 2 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Το αμπέλι του Δημητρίου Ρέτσικου.
Ριτσ’νάδ’κα: 5 χλμ. Δ. της Νικήτης. Τόπος συγκεντρώσεως ρυτίνης.
Σέρν’: 4 χλμ. Β. της Νικήτης. Νερό που «σέρνει» = τρέχει.
Σμάδ’: 18 χλμ. Α της Νικήτης. Υπήρχε από τους Γερμανούς τοπογραφικό σημάδι.
Σμαρδέλια: 6 χιλ. ΒΑ. της Νικήτης. Τα σμαρδέλια ή σμαρδέλες είναι θάμνοι που τις τρων πολύ οι κατσίκες.
Σμέρνας λάκκος: Εντός οικισμού κοντά στης «Καλής τα αλώνια». Το λαγκάδι που κατέβαζε νερό δεν ήταν ίσιο αλλά ελικοειδές, όπως η σμέρνα όταν κινείται στη θάλασσα.
Σπαθιές: 8 χλμ. Α. της Νικήτης. Σύμφωνα την παράδοση περνώντας ο Απόστολος Παύλος από την παραπάνω τοποθεσία έκανε μερικές χαρακιές με το σπαθί (σπαθιές) πάνω σε μια πέτρα που αποτυπώθηκαν σ’ αυτήν.
Σταμάτ’ του μπαξέ: 5 χλμ. Δ. της Νικήτης. Μπαξές του Σταμάτη Ιωακείμ (Κούμαρους).
Σταυρός: 8 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης.Υπήρχε ένας μεγάλος σταυρός για να οδηγείται πιο εύκολα ο επισκέπτης στον Άγιο Παύλο.
Στινούρα: ΝΑ. της Νικήτης 3 χλμ. Στενό μέρος επειδή υπήρχαν πολλοί βάτοι.
Στρόγγυλ’ μπάρα: 5 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης κοντά στον Αη – Γιάννη. Λόγω του σχήματος.
Στραβιά ιλιά: εντός οικισμού. Ιδιοκτησίας Νικήτα Καζάνη του Χρήστου.
Στρουμπόλιθους: 5 χλμ. Ν. της Νικήτης. Μέρος με στρομπουλά λιθάρια.
Συριγούδας του πηγάδ’: 3 χλμ. ΝΔ. της Νικήτης Το πηγάδι της μικρόσωμης ή μικρής σε ηλικία Συρίγως Καζάνη.
Συρντάρ’ του κλήμα: ΒΔ. της Νικήτης 3 χλμ. Το κλήμα του Συρδάρη Δημητρίου.
Τζηρόν’ς: Δεξιά της Παλιάς Νικήτης.
Τούμπα: Δ. της Νικήτης 1 χλμ. Μικρό ύψωμα (τύμβος - τούμπα) κοντά στον παλιό οικισμό.
Τουπ’κό: Β. της Νικήτης 2 χλμ. Από την τοπική πηγή νερού που υπάρχει.
Τουρκουλίμιρου: 200 μ. Δ. της Νικήτης. Λιμέρι των Τούρκων. Βρέθηκαν και μνήματα.
Τραγάν’: 3 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Από το πετρώδες έδαφος. Τραγάνες οι ντόποιοι αποκαλούν τις ριζιμιές πέτρες τα «κάπαρα» όπως αλλιώς τα αποκαλούν. Για τους ψαράδες είναι μεγάλοι ψαρότοποι.
Τραγουμύλια: 2 χλμ. Β. της Νικήτης.
Τραγότσ’: 3 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Από το δραγάτης = αγροφύλακας. Παρατηρητήριο του δραγάτη.
Τριπόταμους: 20 χλμ. Α. της Νικήτης. Τρία ποτάμια. Υπάρχουν και σήμερα τρία λαγκάδια το ένα δίπλα στο άλλο.
Τ’ σκαλά: 1 χλμ. Δ. της Νικήτης. Το έδαφος ήταν επικλινές και σχημάτιζε υποτυπώδη σκαλοπάτια. Στη σκάλα < τ’σκάλα < τ’σκαλά.
Τσαΐρια: 4 χλμ. Α της Νικήτης. Από τα τσαΐρια (λειβάδια) που υπήρχαν.
Τσιακμακόπιτρις: Πέτρες για τσακμάκι δηλ. στουρναρόπετρες.
Τσιατάλ’: 15 χλμ. ΒΑ. της Νικήτης. Άνοιγμα γης που έμοιαζε με τσατάλι (διχάλα). Τα γίδια πηδούσαν από πάνω.
Τσουλνάρ’: 2 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Τσουλνάρι στα ντόπια σημαίνει αυτοσχέδιο λούκι που το νερό τρέχει συνέχεια.
Φακνιά: 1 χλμ. Β. της Νικήτης. Υπήρχε μετόχι της μονής Φακινού.
Φίλ’ππα καλύβα: 12 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Η καλύβα του Ιωάννη Φιλιππίδη. Οι ντόπιοι το Φιλιππίδη τον έλεγαν χάριν συντομίας Φίλ’ππα.
Φιράγγια: 12 χλμ. Από τα φαράγγια που σχηματίζονταν. Στα ντόπια το φαράγγι λέγεται φιράγγι ή φέραγγας.
Φουρνί: 3 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Μικρός φούρνος. Πιθανόν μικρό καμίνι.
Φτιρούδια: 16 χλμ. ΒΑ. της Νικήτης. Από το φυτό φτέρη.
Φτιρουτή: 15 χλμ. Α. της Νικήτης. Υπήρχαν πολλές φτέρες.
Χιουνάς: 15 χλμ. ΒΑ. της Νικήτης. Μέρος που το πιάνει ο βοριάς που στα ντόπια λέγεται και χιονιάς.
Χλιαδού: 3 χλμ. Α. της Νικήτης. Απαντάται σε πολλά μέρη της Ελλάδας ως χιλιαδού/χλιαδού που σημαίνει μέρος που βγάζει χίλια αγαθά δηλ. πολύ εύφορο.
Χουματόστρατα: 6 χλμ. ΝΑ. της Νικήτης. Στράτα (δρόμος) από χώμα. Δρόμος χωρίς πέτρες.
Χουχούτα καλύβα: Δ. της Νικήτης 6 χλμ. Η καλύβα του Σεραφείμ Χουχούτα, που κτίστηκε το 1840.
Ψαλίδα: 3 χλμ. Α. της Νικήτης. α) πλοχμός των κλημάτων δ) μικρό σκαθάρι παρασιτικό. Πιθανόν πήρε την ονομασία λόγω ομοιότητας με μεγάλο ψαλίδι.
Ψάλτ’ καλύβα: 6 χλμ. ΒΔ. της Νικήτης. Η καλύβα του Ψάλτη.
Ψαρά του ικκλησούδ’: Το εκκλησάκι του Ψαρά (ψευδώνυμο του Ιωάννη Γεωργακούδα του Αθανασίου).
Ψειριάρ’: 2 χλμ. Α της Νικήτης. παραφθορά της λέξης ψαριάρης = ψαράς.
Ψουφιά ιλιές: 15 χλμ. Ν. της Νικήτης.
