περιβαλλοντικούς λόγους. Η κάθοδος των Ιταλών ψαράδων στο Ιόνιο είναι γνωστή εδώ και πολλά χρόνια. Στις 3 Σεπτεμβρίου ιταλική μηχανότρατα, σύμφωνα με την καταγγελία επαγγελματιών ελληνικού ψαροκάικου εισήλθε στα ελληνικά χωρικά ύδατα στα ανοικτά του Κατακόλου και αποχώρησε όταν πλησίασε περιπολικό του Λιμενικού. Αλλά το Ιόνιο δεν έχει πια τόσο ψάρι ώστε να καλύπτεται το κόστος των μεγάλων αλιευτικών σκαφών.
Ετσι φέτος, για πρώτη φορά τόσο μαζικά και με διάρκεια, μεγάλες ιταλικές μηχανότρατες κατέβηκαν στο Αιγαίο, «κουρσεύοντας» τον βυθό δυτικά των Δωδεκανήσων, μεταξύ Δωδεκανήσων και Κρήτης, ενώ προσεγγίζουν και τις Κυκλάδες. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», πάνω από 10 ιταλικά μεγάλα αλιευτικά επιχειρούν εκεί, κινούμενα στα διεθνή ύδατα σύμφωνα με το στίγμα που καταγράφεται στο σύστημα, του οποίου η ακρίβεια βέβαια αμφισβητείται από πολλές πλευρές, καθώς κυκλοφορούν πολλά συστήματα παραπλάνησης.
Μέρος τουλάχιστον των συγκεκριμένων ιταλικών σκαφών είναι «εμπειροπόλεμα». Ανήκουν σε μία από τις μεγαλύτερες ιταλικές αλιευτικές εταιρείες, με έδρα στη δυτική Σικελία. Τα προηγούμενα χρόνια κινούνταν κυρίως στα ανοικτά της Τυνησίας και της Λιβύης. Το 2012, όμως, δύο σκάφη της εταιρείας κρατήθηκαν από τις Αρχές της Τυνησίας και ελευθερώθηκαν μετά την καταβολή προστίμου. Τον Σεπτέμβριο πέρυσι οι τυνησιακές αρχές προχώρησαν σε κατάσχεση ενός ακόμα σκάφους της εταιρείας, το οποίο επιστράφηκε μετά δύο εβδομάδες ύστερα από καταβολή χρηματικού ποσού. Ακόμα πιο άγρια ήταν τα πράγματα πέρυσι στον λιβυκό κόλπο, όταν περιπολικό σκάφος της αφρικανικής χώρας επιχείρησε να αιχμαλωτίσει δύο ιταλικές μηχανότρατες (που φέτος βρίσκονται στο Αιγαίο), οι οποίες απέφυγαν τη δυσάρεστη εξέλιξη ύστερα από επέμβαση του ιταλικού πολεμικού ναυτικού! Οι ιταλικές αρχές λένε πως τα αλιευτικά βρίσκονταν στα διεθνή ύδατα και πως οι Λίβυοι έδρασαν παράνομα, το περιστατικό όμως είναι ενδεικτικό της μάχης για τον (μειούμενο) αλιευτικό πλούτο της Μεσογείου.
«Όσο μειώνονται οι ψαριές τόσο αυξάνεται ο ανταγωνισμός. Η προστασία των εθνικών αλιευτικών πεδίων είναι κρίσιμη για την επιβίωση των χιλιάδων παράκτιων αλιέων, που αποτελούν και τον κύριο όγκο των ψαράδων. Οι Ιταλοί σήμερα ψαρεύουν πάνω στην υφαλοκρηπίδα, πάνω στα αλιευτικά πεδία που τροφοδοτούν την εγχώρια αλιεία. Οι δικοί μας παράκτιοι αλιείς δεν έχουν βέβαια τη δυνατότητα να ψαρέψουν στην Αδριατική», λέει στην «Κ» ο κ. Θοδωρής Τσιμπίδης, διευθυντής του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος».
Εξαιρετικής σημασίας είναι και η περιβαλλοντική ζημιά από τις τεράστιες μηχανότρατες. «Τα μεγάλα αλιευτικά σκάφη διαθέτουν σύγχρονα βυθόμετρα με τα οποία κάνουν ακτινογραφία στον βυθό. Δεν τους ξεφεύγει ούτε λέπι. Προχωρούν σε τρισδιάστατη απεικόνιση σε βάθος εκατοντάδων μέτρων, παρέχοντας μάλιστα και αυτόματη ογκομέτρηση της βιομάζας! Μάλιστα, ο έμπειρος “ανιχνευτής” υπολογίζει την ψαριά σε τελάρα», τονίζει ο κ. Τσιμπίδης. «Οταν εντοπιστεί ο στόχος κατεβαίνουν δύο τεράστιες πόρτες βάρους 5-6 τόνων που σαρώνουν τα πάντα και τα μαζεύει στη μέση ο σάκος. Οι σιδερένιες πόρτες κτυπούν συχνά τον βυθό, σηκώνουν τεράστιο κουρνιαχτό, ό,τι υπάρχει κρυμμένο μέσα στο ίζημα βγαίνει έξω και πιάνεται. Είναι παράνομο, δεν μπορεί να καταστρέφεις το ίζημα, εκεί αναπαράγονται οι οργανισμοί, καταστρέφεις το οικοσύστημα», εξηγεί ο ίδιος.
Ανυπολόγιστη καταστροφή
«Πρόκειται για ανυπολόγιστη και ανεπανόρθωτη καταστροφή», τονίζει ο διευθυντής του «Αρχιπελάγους», ο οποίος εξηγεί πως για να είναι οικονομικά αποδοτικό μια μεγάλη μηχανότρατα πρέπει να δουλεύει συνέχεια. Σύμφωνα με υπολογισμούς, μια ιταλική μηχανότρατα σηκώνει πάνω από 150 τελάρα την ημέρα, δηλαδή τρεις τόνους αλιευμάτων.
«Μεγάλο μέρος από αυτά, πάνω από το ένα τρίτο των ψαριών, πετιούνται νεκρά στη θάλασσα, γιατί δεν έχουν οικονομική αξία για τέτοια σκάφη! Ο παραλογισμός σε όλο το μεγαλείο», λέει στην «Κ» ο κ. Γιώργος Λιβάνιος, εκ μέρους του Πανελληνίου Δικτύου Παράκτιων Αλιέων. «Δεν μας έφταναν οι δικοί μας με τις μηχανότρατες, πλάκωσαν και οι Ιταλοί.
Κάθε χρόνο και χειρότερα, το ψάρι μειώνεται και εμείς βγάζουμε τα μάτια μας, τρώμε το μέλλον μας» σημειώνει, τονίζοντας πως «δεν υπάρχει έλεγχος από τις Αρχές».
Αδεια απόπλου για αλιεία σε διεθνή ύδατα δίνουν οι χώρες που ανήκουν τα σκάφη (στην περίπτωσή μας η Ιταλία), αλλά η αλιεία στα διεθνή ύδατα της Μεσογείου πρέπει να ασκείται με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία, η οποία πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις κατευθύνσεις της Γενικής Επιτροπής Αλιείας για τη Μεσόγειο (GFCM) του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων για την προστασία των ιχθυαποθεμάτων.
Υπάρχουν πολλά ερωτήματα σχετικά με τις ιταλικές μηχανότρατες. Ποιος ελέγχει εάν συμμορφώνονται με τις οδηγίες της GFCM; Ποιος ελέγχει το ημερολόγιο αλιευμάτων; Πού ξεφορτώνονται τα αλιεύματα και ποιος τα καταγράφει; Ακολουθούνται όλες οι νόμιμες ενέργειες για την πορεία των εμπορευμάτων;
Κι ένα συνολικό ερώτημα: Για πόσο ακόμα θα συνεχίζεται η αλιεία της μηχανότρατας, που «ξεσκίζει» τους βυθούς;
Η ένταση του Αυγούστου με τους Τούρκους
Σοβαρή ένταση είχε δημιουργηθεί το καλοκαίρι όταν τουρκικά αλιευτικά εμφανίστηκαν «κατά ριπάς» να ψαρεύουν εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων. «Ηταν ιδιαίτερα προκλητικά περιστατικά, καθώς οι τουρκικές μηχανότρατες όχι απλά παραβίαζαν την ελληνική οριογραμμή, αλλά έφταναν μέχρι και 100-200 μέτρα από ελληνικά νησιά», λέει στην «Κ» ο κ. Θοδωρής Τσιμπίδης, από το «Αρχιπέλαγος». Εξάλλου το σκάφος του Ινστιτούτου είχε καταγράψει αρκετά τέτοια περιστατικά. «Θεωρώ πως η συγκεκριμένη επιλογή συνδεόταν και με πολιτικά παιχνίδια και όχι μόνο με τις οικονομικές επιδιώξεις», συμπληρώνει. Εξάλλου, τα περιστατικά αυτά κάποια στιγμή σταμάτησαν, εκδόθηκε μάλιστα και σχετική ανακοίνωση από τις τουρκικές αρχές με την οποία καλούνταν οι Τούρκοι ψαράδες να είναι προσεκτικοί. Σύμφωνα με αλιείς, η επιλογή του Αυγούστου ως μήνα τέλεσης των παραβάσεων δεν ήταν άσχετη με την τουριστική περίοδο, καθώς θεωρήθηκε πως δεν θα υπάρξουν οξυμένες αντιδράσεις για να μη διαταραχθεί η τουριστική ευρυθμία. «Το θέμα είναι να μη δημιουργηθεί προηγούμενο και κάθε καλοκαίρι έχουμε το ίδιο σκηνικό», τονίζουν.
Ετσι φέτος, για πρώτη φορά τόσο μαζικά και με διάρκεια, μεγάλες ιταλικές μηχανότρατες κατέβηκαν στο Αιγαίο, «κουρσεύοντας» τον βυθό δυτικά των Δωδεκανήσων, μεταξύ Δωδεκανήσων και Κρήτης, ενώ προσεγγίζουν και τις Κυκλάδες. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», πάνω από 10 ιταλικά μεγάλα αλιευτικά επιχειρούν εκεί, κινούμενα στα διεθνή ύδατα σύμφωνα με το στίγμα που καταγράφεται στο σύστημα, του οποίου η ακρίβεια βέβαια αμφισβητείται από πολλές πλευρές, καθώς κυκλοφορούν πολλά συστήματα παραπλάνησης.
Μέρος τουλάχιστον των συγκεκριμένων ιταλικών σκαφών είναι «εμπειροπόλεμα». Ανήκουν σε μία από τις μεγαλύτερες ιταλικές αλιευτικές εταιρείες, με έδρα στη δυτική Σικελία. Τα προηγούμενα χρόνια κινούνταν κυρίως στα ανοικτά της Τυνησίας και της Λιβύης. Το 2012, όμως, δύο σκάφη της εταιρείας κρατήθηκαν από τις Αρχές της Τυνησίας και ελευθερώθηκαν μετά την καταβολή προστίμου. Τον Σεπτέμβριο πέρυσι οι τυνησιακές αρχές προχώρησαν σε κατάσχεση ενός ακόμα σκάφους της εταιρείας, το οποίο επιστράφηκε μετά δύο εβδομάδες ύστερα από καταβολή χρηματικού ποσού. Ακόμα πιο άγρια ήταν τα πράγματα πέρυσι στον λιβυκό κόλπο, όταν περιπολικό σκάφος της αφρικανικής χώρας επιχείρησε να αιχμαλωτίσει δύο ιταλικές μηχανότρατες (που φέτος βρίσκονται στο Αιγαίο), οι οποίες απέφυγαν τη δυσάρεστη εξέλιξη ύστερα από επέμβαση του ιταλικού πολεμικού ναυτικού! Οι ιταλικές αρχές λένε πως τα αλιευτικά βρίσκονταν στα διεθνή ύδατα και πως οι Λίβυοι έδρασαν παράνομα, το περιστατικό όμως είναι ενδεικτικό της μάχης για τον (μειούμενο) αλιευτικό πλούτο της Μεσογείου.
Εξαιρετικής σημασίας είναι και η περιβαλλοντική ζημιά από τις τεράστιες μηχανότρατες. «Τα μεγάλα αλιευτικά σκάφη διαθέτουν σύγχρονα βυθόμετρα με τα οποία κάνουν ακτινογραφία στον βυθό. Δεν τους ξεφεύγει ούτε λέπι. Προχωρούν σε τρισδιάστατη απεικόνιση σε βάθος εκατοντάδων μέτρων, παρέχοντας μάλιστα και αυτόματη ογκομέτρηση της βιομάζας! Μάλιστα, ο έμπειρος “ανιχνευτής” υπολογίζει την ψαριά σε τελάρα», τονίζει ο κ. Τσιμπίδης. «Οταν εντοπιστεί ο στόχος κατεβαίνουν δύο τεράστιες πόρτες βάρους 5-6 τόνων που σαρώνουν τα πάντα και τα μαζεύει στη μέση ο σάκος. Οι σιδερένιες πόρτες κτυπούν συχνά τον βυθό, σηκώνουν τεράστιο κουρνιαχτό, ό,τι υπάρχει κρυμμένο μέσα στο ίζημα βγαίνει έξω και πιάνεται. Είναι παράνομο, δεν μπορεί να καταστρέφεις το ίζημα, εκεί αναπαράγονται οι οργανισμοί, καταστρέφεις το οικοσύστημα», εξηγεί ο ίδιος.
Ανυπολόγιστη καταστροφή
«Πρόκειται για ανυπολόγιστη και ανεπανόρθωτη καταστροφή», τονίζει ο διευθυντής του «Αρχιπελάγους», ο οποίος εξηγεί πως για να είναι οικονομικά αποδοτικό μια μεγάλη μηχανότρατα πρέπει να δουλεύει συνέχεια. Σύμφωνα με υπολογισμούς, μια ιταλική μηχανότρατα σηκώνει πάνω από 150 τελάρα την ημέρα, δηλαδή τρεις τόνους αλιευμάτων.
«Μεγάλο μέρος από αυτά, πάνω από το ένα τρίτο των ψαριών, πετιούνται νεκρά στη θάλασσα, γιατί δεν έχουν οικονομική αξία για τέτοια σκάφη! Ο παραλογισμός σε όλο το μεγαλείο», λέει στην «Κ» ο κ. Γιώργος Λιβάνιος, εκ μέρους του Πανελληνίου Δικτύου Παράκτιων Αλιέων. «Δεν μας έφταναν οι δικοί μας με τις μηχανότρατες, πλάκωσαν και οι Ιταλοί.
Κάθε χρόνο και χειρότερα, το ψάρι μειώνεται και εμείς βγάζουμε τα μάτια μας, τρώμε το μέλλον μας» σημειώνει, τονίζοντας πως «δεν υπάρχει έλεγχος από τις Αρχές».
Αδεια απόπλου για αλιεία σε διεθνή ύδατα δίνουν οι χώρες που ανήκουν τα σκάφη (στην περίπτωσή μας η Ιταλία), αλλά η αλιεία στα διεθνή ύδατα της Μεσογείου πρέπει να ασκείται με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία, η οποία πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις κατευθύνσεις της Γενικής Επιτροπής Αλιείας για τη Μεσόγειο (GFCM) του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων για την προστασία των ιχθυαποθεμάτων.
Υπάρχουν πολλά ερωτήματα σχετικά με τις ιταλικές μηχανότρατες. Ποιος ελέγχει εάν συμμορφώνονται με τις οδηγίες της GFCM; Ποιος ελέγχει το ημερολόγιο αλιευμάτων; Πού ξεφορτώνονται τα αλιεύματα και ποιος τα καταγράφει; Ακολουθούνται όλες οι νόμιμες ενέργειες για την πορεία των εμπορευμάτων;
Κι ένα συνολικό ερώτημα: Για πόσο ακόμα θα συνεχίζεται η αλιεία της μηχανότρατας, που «ξεσκίζει» τους βυθούς;
Η ένταση του Αυγούστου με τους Τούρκους
Σοβαρή ένταση είχε δημιουργηθεί το καλοκαίρι όταν τουρκικά αλιευτικά εμφανίστηκαν «κατά ριπάς» να ψαρεύουν εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων. «Ηταν ιδιαίτερα προκλητικά περιστατικά, καθώς οι τουρκικές μηχανότρατες όχι απλά παραβίαζαν την ελληνική οριογραμμή, αλλά έφταναν μέχρι και 100-200 μέτρα από ελληνικά νησιά», λέει στην «Κ» ο κ. Θοδωρής Τσιμπίδης, από το «Αρχιπέλαγος». Εξάλλου το σκάφος του Ινστιτούτου είχε καταγράψει αρκετά τέτοια περιστατικά. «Θεωρώ πως η συγκεκριμένη επιλογή συνδεόταν και με πολιτικά παιχνίδια και όχι μόνο με τις οικονομικές επιδιώξεις», συμπληρώνει. Εξάλλου, τα περιστατικά αυτά κάποια στιγμή σταμάτησαν, εκδόθηκε μάλιστα και σχετική ανακοίνωση από τις τουρκικές αρχές με την οποία καλούνταν οι Τούρκοι ψαράδες να είναι προσεκτικοί. Σύμφωνα με αλιείς, η επιλογή του Αυγούστου ως μήνα τέλεσης των παραβάσεων δεν ήταν άσχετη με την τουριστική περίοδο, καθώς θεωρήθηκε πως δεν θα υπάρξουν οξυμένες αντιδράσεις για να μη διαταραχθεί η τουριστική ευρυθμία. «Το θέμα είναι να μη δημιουργηθεί προηγούμενο και κάθε καλοκαίρι έχουμε το ίδιο σκηνικό», τονίζουν.
Καθημερινή Έντυπη Έκδοση
