Επικριτικά τα πρώτα σχόλια στη Γερμανία για την απόφαση Ερντογάν να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί. Μέχρι το βράδυ της Παρασκευής πάντως δεν υπήρχαν αντιδράσεις σε υψηλό πολιτικό επίπεδο.
Πρώτη ενδεικτική αντίδραση από το Βερολίνο: Ο εντεταλμένος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για θρησκευτικά ζητήματα Μάρκους Γκρίμπελ
δηλώνει ότι είναι "πολύ λυπηρό το γεγονός ότι η Αγία Σοφία διατίθεται αποκλειστικά σε μία θρησκεία για την τέλεση προσευχής" και επισημαίνει ότι "το κτίριο έχει μία ιδιαίτερη ιστορική σημασία, τόσο για τον Χριστιανισμό όσο και για το Ισλάμ". Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η είδηση για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί σχολιάζεται ποικιλοτρόπως, μεταξύ άλλων και από ορισμένους πολιτικούς. Ο Φλόριαν Χαν, αναπληρωτής γενικός γραμματέας και βουλευτής των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) δηλώνει μέσω Twitter, ότι "η χρήση της Αγίας Σοφίας ως τεμένους συμβολίζει την εντεινόμενη αποξένωση ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία του Ερντογάν. Μόνο μία συνέπεια μπορεί να υπάρξει: οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία πρέπει να τερματιστούν. Έχουν καταντήσει φάρσα". Σε ακόμη πιο υψηλούς τόνους η Μπέατριξ φον Στορχ, αντιπρόεδρος της Κ.Ο. του ακροδεξιού κόμματος "Εναλλακτική για τη Γερμανία' (AfD) δηλώνει ότι "η Τουρκία είναι ισλαμιστική χώρα και δεν ανήκει στην Ευρώπη. Όχι στην ένταξή της στην ΕΕ".
"Δεν συμβιβάζονται αυτά τα δύο, από τη μία μεγάλες διαφημιστικές καμπάνιες για τον τουρισμό και από την άλλη αλλαγή του καθεστώτος για την Αγία Σοφία. Λυπηρές οι εξελίξεις..." σχολιάζει η πρώην υπουργός Ρενάτε Κίναστ από το Κόμμα των Πρασίνων. Ενδιαφέρον το σχόλιο από τον Μπουράκ Ασίζ, στέλεχος του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος (SPD) στη Βάδη-Βυρτεμβέργη με ειδικότητα στη μεταναστευτική πολιτική, αλλά και με καταγωγή από την Τουρκία. Ο νεαρός πολιτικός γράφει στο Twitter πως "ο Ατατούρκ είχε καταλάβει ότι στον ομφαλό της γης, στο σημείο που συναντώνται Ανατολή και Δύση, θα επέλθει ειρήνη μόνο αν οικοδομηθεί ένα λαϊκό κράτος, με ουδετερότητα απέναντι σε όλες τις θρησκείες. Κρίμα που σήμερα κανείς δεν ενδιαφέρεται για ένα λαϊκό κράτος".
Νέες εντάσεις μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας;
Λίγη ώρα μετά την απόφαση του δικαστηρίου ο Ερντογάν υπέγραψε το επίμαχο διάταγμα
"Τουρκικό δικαστήριο επιτρέπει να χρησιμοποιηθεί η Αγία Σοφία ως τζαμί" επιγράφεται άρθρο στην ηλεκτρονική έκδοση της Süddeutsche Zeitung. Η εφημερίδα επισημαίνει ότι "το καθεστώς του κτιρίου συνιστά πολιτικό ζήτημα. Οπαδοί του ισλαμικού-συντηρητικού κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) ζητούν εδώ και πολύν καιρό να ξαναγίνει τζαμί η Αγία Σοφία. Κυρίως η Ελλάδα και η Ρωσία είναι αντίθετες με την αλλαγή του σημερινού καθεστώτος, λόγω της ιδιαίτερης σημασίας που έχει η Αγία Σοφία για την Ορθοδοξία. Η απόφαση αυτή θα μπορούσε να κλιμακώσει τις εντάσεις ανάμεσα στην Τουρκία και τη γειτονική Ελλάδα, καθώς οι δύο χώρες βρίσκονται ήδη σε αντιπαράθεση για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο".
Ο Πάπας Φραγκίσκος στη διάρκεια επίσκεψής του στην Αγία Σοφία το 2014
Το Καθολικό Πρακτορείο Ειδήσεων (KNA) παραθέτει την ιστορία του μνημείου και υπενθυμίζει ότι "το έργο των αρχιτεκτόνων Ισίδωρου από τη Μίλητο και Ανθέμιου από τις Τράλλεις έγινε πρότυπο για μεταγενέστερες κατασκευές θρησκευτικών κτιρίων". Αναφέρει επίσης ότι "μετά το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την ανακήρυξη της Τουρκικής Δημοκρατίας (Republik) ο ιδρυτής του κράτους Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, το 1934, μετέτρεψε το τζαμί σε μουσείο. Μέχρι σήμερα μουσουλμάνοι φονταμενταλιστές και εθνικιστές ζητούν να ξαναγίνει τζαμί. Οι ορθόδοξες εκκλησίες, ιδιαίτερα στην Ελλάδα και τη Ρωσία, εκφράζουν τη διαμαρτυρία τους γι αυτές τις προσπάθειες".
Τέλος για το μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς;" διερωτάται το ειδησεογραφικό δίκτυο N-TV. Το πρώτο κανάλι της γερμανικής τηλεόρασης (ARD) στην ιστοσελίδα του παραθέτει την αντίδραση της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, η οποία σε ανακοίνωσή της κάνει λόγο για "πρόκληση" και τονίζει ότι ο πρόεδρος Ερντογάν "οδηγεί τη χώρα του έξι αιώνες πίσω". Στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται η αντίδραση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, μέσω Twitter, αλλά και της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας: "Οι ανησυχίες εκατομμυρίων χριστιανών δεν εισακούστηκαν" δηλώνει ο εκπρόσωπος του Πατριαρχείου της Μόσχας Βλάντιμιρ Λεγκόιντα στο πρακτορείο Ιντερφάξ.
Καμία αντίσταση στο εσωτερικό της Τουρκίας
Πανηγυρισμοί από μικρές ομάδες οπαδών του Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί
"Ερντογάν, ο δεύτερος κατακτητής της Κωνσταντινούπολης;" επιγράφεται άρθρο της Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ), το οποίο επισημαίνει ότι για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί "δεν υπάρχει καμία αντίσταση στο εσωτερικό της Τουρκίας. Ακόμη και το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης CHP, που θεωρεί εαυτό πολιτικό κληρονόμο του Ατατούρκ, δεν αγωνίζεται για να ανατρέψει την απόφαση. Ο αντιπρόεδρος του CHP Γκουνάλ Τσεβικέζ λέει ότι ο Ερντογάν παίζει ένα πολύ επικίνδυνο παιχνίδι με την Αγία Σοφία, αλλά το CHP δεν πρόκειται να πέσει στην παγίδα και να παρασυρθεί σε μία σύγκρουση, της οποίας μόνος στόχος είναι η πόλωση στην ίδια την Τουρκία, ανάμεσα στους θιασώτες του λαϊκού και του ισλαμικού κράτους. Ωστόσο ο Ερντογάν θα κληθεί να αντιμετωπίσει μόνος του τις συνέπειες γι αυτή την απόφαση, καθώς θα υπάρξουν αντιδράσεις από τη διεθνή κοινότητα".
Γιάννης Παπαδημητρίου
