Στο κατώφλι της χρεοκοπίας η τουρκική οικονομία - Καταρρέει η τουρκική λίρα

Υποτίµηση της λίρας, βραχυπρόθεσµες οφειλές 170 δισ. δολ. και ισχνά συναλλαγµατικά διαθέσιµα το εκρηκτικό κοκτέιλ για την τουρκική οικονοµία, ενώ ο Ερντογάν κάνει έρανο για να στηριχθούν τα χαµηλά εισοδήµατα αφήνοντας όμως «ακάλυπτα» εκατομμύρια νοικοκυριά

Μιλώντας στο τουρκικό κρατικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Anadolu, στις 19 Μαρτίου, ο Μπεράτ Αλµπαϊράκ

εµφανίστηκε… εξωπραγµατικά αισιόδοξος. Ο 42χρονος υπουργός Οικονοµικών της Τουρκίας (και γαµπρός του προέδρου Ερντογάν) εξέφρασε την πεποίθηση ότι η τουρκική οικονοµία πρόκειται να «πιάσει» τους στόχους της για το 2020 (µια ανάπτυξη, δηλαδή, κοντά στο 5%, ανάλογη με εκείνο το 6% με το οποίο είχε κλείσει το τέταρτο τρίμηνο του 2019), στόχους που είχε όµως θέσει υπό άλλες συνθήκες… προ κορονοϊού.

«Η Τουρκία εισήλθε σε αυτήν τη διαδικασία ως µία από τις καλύτερα προετοιµασµένες χώρες στον κόσµο. Θεού θέλοντος, θα είναι η χώρα που θα βγει από αυτήν τη διαδικασία µε τα µεγαλύτερα οφέλη» διεµήνυσε ο Αλµπαϊράκ, προσεγγίζοντας την κρίση που επιφέρει η πανδηµία του κορονοϊού στις παγκόσµιες εφοδιαστικές αλυσίδες ως «ευκαιρία» για την ίδια την Τουρκία. «∆εν περιµένω η τουρκική οικονοµία να αντιµετωπίσει κινδύνους προς το παρόν» συνέχισε ο 42χρονος ΥΠΟΙΚ, υποστηρίζοντας µάλιστα ότι η ανάπτυξη πρόκειται να ξεπεράσει κάθε προσδοκία κατά το πρώτο τρίµηνο, σηµειώνοντας µόνο µια µικρή επιβράδυνση τον Μάρτιο.

Προτού προλάβει, ωστόσο, να περάσει ο µήνας Μάρτιος, ο πρόεδρος Ερντογάν θα είχε κηρύξει µε διάγγελµά του την έναρξη ενός πανεθνικού εράνου, µιας «εθνικής εκστρατείας αλληλεγγύης», όπως είπε στις 30 Μαρτίου, για τη στήριξη των χαµηλών εισοδηµάτων εν µέσω πανδηµίας. Για να κάνει την αρχή, ο 66χρονος Τούρκος ηγέτης ανακοίνωσε µάλιστα ότι δωρίζει τους προεδρικούς µισθούς επτά µηνών υπέρ της εκστρατείας, ενώ παράλληλα κάλεσε και την αστική τάξη της Τουρκίας να ακολουθήσει το παράδειγµά του.

Ωστόσο, τα προβλήµατα της τουρκικής οικονοµίας είναι στην πραγµατικότητα πολύ βαθιά για να µπορούν να «µπαλωθούν» µέσα από φιλανθρωπίες. ∆ιαψεύδοντας τον καθησυχαστικά αισιόδοξο Τούρκο υπουργό Οικονοµικών, Moody’s, Fitch, S&P Global και JP Morgan έχουν ήδη κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για την κατάσταση της τουρκικής οικονοµίας εν µέσω πανδηµίας.

Ο οίκος Moody’s εκτιµά, συγκεκριµένα, ότι η τουρκική οικονοµία πρόκειται να πληγεί βαρύτερα από κάθε άλλη µεταξύ των οικονοµιών της οµάδας του G20. Σε αντίθεση µε τον Αλµπαϊράκ, η Moody’s προφανώς και δεν προβλέπει ανάπτυξη για το 2020, αλλά αντιθέτως συρρίκνωση κοντά στο 1,4%. Συρρίκνωση κοντά στο 2% για το 2020 αναµένει για την Τουρκία και η Capital Economics, µε τη Fitch από την πλευρά της να υπογραµµίζει ως παράγοντα που καθιστά περισσότερο ευάλωτη την τουρκική οικονοµία τα περίπου 170 δισ. δολ. των βραχυπρόθεσµων οφειλών (short term debt) που θα πρέπει να καταβάλει η Τουρκία µέσα στη χρονιά που διανύουµε.

Καταρρέει η λίρα 

Το υψηλό εξωτερικό χρέος έρχεται να δηµιουργήσει ένα εκρηκτικό «κοκτέιλ», εάν συνδυαστεί µε την αξία της τουρκικής λίρας που δεν σταµατάει να υποχωρεί έναντι του δολαρίου (έχοντας ήδη υποχωρήσει κατά περίπου 11% µέσα στο 2020) αλλά και µε τα συναλλαγµατικά αποθέµατα της τουρκικής κεντρικής τράπεζας που εξανεµίζονται. «Το µαξιλάρι/buffer ανάµεσα στα συναλλαγµατικά διαθέσιµα και το βραχυπρόθεσµο εξωτερικό χρέος είναι από τα περισσότερο ισχνά (thinnest) µεταξύ των αναδυόµενων οικονοµιών», σύµφωνα µε την Bank of America. Όσο για την ισοτιµία δολαρίου – λίρας, εκείνη πλέον να προσεγγίζει το 1 προς… 7, με την ιαπωνική Mitsubishi UFJ Financial Group να εκτιμά μάλιστα ότι θα μπορούσε να «ανοίξει» ακόμη περισσότερο: και στο 1 προς 8 μέσα στο 2020.

 «Η Τουρκία βρίσκεται τώρα στο µέσο µια παγκόσµιας κρίσης µε χαµηλά αποθεµατικά κεντρικής τράπεζας, υψηλό πληθωρισµό (σ.σ.: στο 12,4% τον Φεβρουάριο, έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς πληθωρισμού μεταξύ των αναδυόμενων οικονομιών) και µεγαλύτερο δηµοσιονοµικό έλλειµµα. ∆εν είναι και ο καλύτερος συνδυασµός για να καταπολεµήσεις µια ύφεση» σχολιάζει η Τουρκάλα ακαδηµαϊκός Σέλβα Ντέµιραλπ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήµιο Koç της Κωνσταντινούπολης και διευθύντρια του «Koç University – TÜSİAD Economic Research Forum», στο οποίο συµµετέχει και η τουρκική Ενωση Βιοµηχάνων και Επιχειρηµατιών TÜSİAD.

Στον... αέρα αερομεταφορές, υπηρεσίες και τουρισμός 

Η πανδηµία του κορονοϊού έρχεται πλέον να… τινάξει στον αέρα βασικούς πυλώνες της τουρκικής οικονοµίας, όπως είναι οι αεροµεταφορές (η Turkish Airlines έχει ήδη αναστείλει τη συντριπτική πλειονότητα των πτήσεών της), ο τοµέας των υπηρεσιών (στον οποίο απασχολούνται συνολικά περί τα 15 εκατοµµύρια Τούρκοι) και ειδικότερα ο κλάδος του τουρισµού, που αντιστοιχεί περίπου στο 13% της τουρκικής οικονοµίας των 753 δισ. δολ. και αναµένεται να συρρικνωθεί κατά 80% σύµφωνα µε τον Μπουλούτ Μπαγκτζί, πρόεδρο του World Tourism Forum Institute, µε ό,τι µπορεί να συνεπάγεται µια τέτοια εξέλιξη για την οικονοµία ευρύτερα αλλά και για τους πάνω από 1 εκατοµµύριο εργαζόµενους στην τουρκική τουριστική βιοµηχανία.

Ανοίγει η ψαλίδα του ελλειμματικού ισοζυγίου 

Μόνο τον Μάρτιο του 2020, οι τουρκικές εξαγωγές μειώθηκαν κατά 18% σε σύγκριση με τον Μάρτιο του 2019, ενώ αντιθέτως οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 3,1%, με το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο να διαμορφώνεται στα 5,4 δισεκατομμύρια δολάρια για τον συγκεκριμένο μήνα. Συνολικά, το πρώτο τρίμηνο οι τουρκικές εξαγωγές μειώθηκαν κατά 3,9% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2019. Αυτοκινητοβιομηχανίες του εξωτερικού που διατηρούν εργοστάσια στην Τουρκία, όπως είναι η Ford και η Renault, έχουν πλέον διακόψει την παραγωγή σβήνοντας τις μηχανές μέχρι νεωτέρας, ενώ παράλληλα κυκλοφορούν και ειδήσεις στη γείτονα που μιλούν για δεκάδες χιλιάδες απολύσεις μόνο τις τελευταίες εβδομάδες στον τουρκικό οικοδομικό κλάδο.

Θα µπορούσε το πακέτο στήριξης των 15,4 δισ. δολ. που ανακοίνωσε το καθεστώς Ερντογάν (ένα από τα μικρότερα μεταξύ των χωρών της ομάδας των G20 το οποίο μάλιστα αφήνει παντελώς απροστάτευτους εκατομμύρια Τούρκους εργαζόμενους) και οι όποιοι έρανοι να λειτουργήσουν ως ασπίδα αποτρέποντας τα χειρότερα; Οι περισσότεροι θα διαφωνήσουν. Ο Αλµπαϊράκ µάλλον όχι…

Μόνο θετικό για την Άγκυρα σε αυτήν τη φάση, το γεγονός ότι η τιμή του πετρελαίου καταρρέει διεθνώς καθιστώντας πιο φθηνές τις εισαγωγές σε ενέργεια (και η Τουρκία είναι μια χώρα που εισάγει σχεδόν το σύνολο της ενέργειας που χρησιμοποιεί).

Πηγή ethnos.gr/